راهنمای جامع انواع نخ بخیه؛ از انتخاب تا خرید

در دنیای پزشکی، انتخاب ابزار مناسب می‌تواند تفاوت میان یک درمان موفق و یک تجربه پرریسک باشد. نخ بخیه، هرچند کوچک و ساده به نظر می رسد، یکی از مهم ترین اجزای فرایند درمان زخم و جراحی است. از اتاق عمل تا کلینیک های زیبایی، انتخاب نوع صحیح نخ بخیه تأثیر مستقیمی بر روند بهبودی بیمار، جلوگیری از عفونت، و نتیجه نهایی دارد. آیا همه نخ های بخیه یکسان اند؟ چه تفاوتی بین نخ‌های جذبی و غیرجذبی وجود دارد؟ کدام نوع برای جراحی عمومی، زیبایی یا بخیه های سطحی مناسب تر است؟

در این مقاله، با زبانی ساده اما دقیق، انواع نخ بخیه را معرفی می کنیم، کاربردهای هرکدام را بررسی کرده و به شما کمک می کنیم مناسب ترین گزینه را با آگاهی انتخاب کنید. اگر در فکر خرید نخ بخیه هستید یا می خواهید اطلاعاتتان را در این زمینه کامل تر کنید، این راهنما دقیقاً برای شما است.

نخ بخیه چیست؟

نخ بخیه یا «suture» یکی از اصلی ترین و پراستفاده ترین ابزارهای پزشکی برای ترمیم زخم ها، بریدگی ها و محل های جراحی است. وظیفه‌ اصلی این نخ ها، نگه داشتن لبه های بافت آسیب دیده در کنار یکدیگر است تا فرایند ترمیم طبیعی بدن به درستی انجام شود.

نخ بخیه می تواند از نظر جنس، میزان جذب پذیری، ضخامت، نوع بافت، و نحوه‌ استفاده متفاوت باشد. بسته به نوع جراحی، محل زخم، حساسیت بدن بیمار و حتی ترجیح پزشک، از نخ های گوناگون استفاده می شود.

نخ بخیه ممکن است به صورت قابل جذب (جذبی) یا غیرقابل جذب (غیرجذبی) تولید شود و معمولاً در بسته بندی های استریل همراه با سوزن مخصوص عرضه می شود. این ابزار به گونه ای طراحی شده که حداقل واکنش بافتی را ایجاد کرده و ایمنی بالا در فرایند بخیه زنی فراهم کند.

در ادامه، با انواع نخ بخیه، ویژگی ها و کاربرد هر نوع آشنا خواهیم شد تا بتوانید با دیدی تخصصی تر، مناسب ترین نخ بخیه را انتخاب یا تهیه کنید.

انواع نخ بخیه از نظر جذب پذیری

یکی از مهم ترین معیارها در انتخاب نخ بخیه، قابلیت جذب شدن یا نشدن نخ توسط بدن است. بر اساس این ویژگی، نخ های بخیه به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

1.      نخ بخیه جذبی

نخ های جذبی توسط بدن انسان در یک بازه‌ زمانی مشخص جذب و تجزیه می شوند و نیازی به کشیدن بخیه پس از ترمیم زخم ندارند. این نوع نخ ها اغلب برای بافت های داخلی بدن یا در شرایطی که کشیدن بخیه ممکن نیست (مثل بخیه داخل دهان یا جراحی های زنان) استفاده می شوند.

از ویژگی های نخ بخیه جذبی:

• نیاز به برداشت ندارد
• جذب از طریق آنزیم‌ها یا هیدرولیز
• مناسب برای بافت‌هایی با ترمیم سریع
• کاهش احتمال عفونت ثانویه

نمونه هایی از نخ بخیه جذبی:

• نخ بخیه ویکریل
• نخ بخیه مونوکریل
• نخ بخیه کرومیک

2.      نخ بخیه غیر جذبی

این نوع نخ ها توسط بدن جذب نمی شوند و برای مدت طولانی تری در محل بخیه باقی می مانند. در صورت استفاده در بافت های خارجی یا جراحی هایی که نیاز به پایداری بالا دارند، معمولاً باید توسط پزشک پس از ترمیم کامل زخم کشیده شوند.

ویژگی های نخ بخیه غیر جذبی:

• مقاومت بالا در برابر کشش
• مناسب برای زخم های سطحی یا بلندمدت
• نیاز به برداشت توسط پزشک
• واکنش بافتی بسیار کم

نمونه هایی از نخ غیر جذبی:

• نخ بخیه نایلون
• نخ سیلک
• نخ بخیه سوپالون

انواع نخ بخیه از نظر منبع: طبیعی و مصنوعی

نخ های بخیه از نظر منشأ ساخت نیز به دو دسته‌ کلی طبیعی (Natural) و مصنوعی (Synthetic) تقسیم می شوند. منشأ تولید نخ تأثیر زیادی در واکنش بافتی بدن، میزان جذب، و انعطاف پذیری نخ دارد. در ادامه با تفاوت های این دو دسته بیشتر آشنا می شویم:

نخ بخیه طبیعی

این نوع نخ ها از مواد طبیعی مانند روده حیوانات (معمولاً گاو یا گوسفند) یا الیاف ابریشم تهیه می شوند. نخ های طبیعی در گذشته کاربرد گسترده تری داشتند اما امروزه در موارد خاص استفاده می شوند.

ویژگی های نخ بخیه طبیعی:

• معمولاً واکنش بافتی بیشتری نسبت به نخ های مصنوعی دارند.
• فرایند جذب آن ها توسط آنزیم های بدن انجام می شود.
• نیازمند شرایط خاص نگهداری هستند.
• انعطاف پذیر و نرم

نخ بخیه مصنوعی

این نخ ها از مواد پلیمری ساخته دست بشر تولید می شوند و در سال های اخیر به دلیل کنترل پذیری بهتر، محبوبیت بیشتری پیدا کرده اند. نخ های مصنوعی در اشکال مختلف جذبی و غیرجذبی تولید می شوند.

ویژگی های نخ بخیه مصنوعی:

• واکنش بافتی بسیار کم
• جذب یکنواخت تر
• دوام بیشتر و مقاومت بالا
• سازگاری بیشتر با تکنولوژی های بسته بندی و استریل سازی

انتخاب میان نخ طبیعی یا مصنوعی به عوامل مختلفی بستگی دارد: از جمله حساسیت بیمار، مدت زمان ترمیم زخم، نوع جراحی، بودجه کلینیک، و توصیه پزشک. در بسیاری از جراحی های امروزی، نخ های مصنوعی به دلیل پیش بینی پذیر بودن رفتارشان، گزینه‌ اول هستند.

معرفی انواع پرکاربرد نخ بخیه

در این بخش با چهار نخ پرمصرف و پرفروش در بازار تجهیزات پزشکی آشنا می شویم: نایلون، سیلک، کرومیک و ویکریل. شناخت ویژگی های این نخ ها به انتخاب بهتر در جراحی ها کمک می کند.

1.      نخ بخیه نایلون (Nylon)

نخ نایلون یکی از نخ های بخیه غیرقابل جذب و مصنوعی است که از ماده ای به نام پلی آمید ساخته می شود. این نخ به صورت تک رشته ای تولید می شود و به همین دلیل، سطحی صاف و مقاومت کششی بالایی دارد. واکنش بافتی نخ نایلون بسیار کم است، به همین خاطر انتخابی مناسب برای بخیه های سطحی پوست یا جراحی هایی است که نیاز به بخیه موقتی دارند و نخ باید بعداً کشیده شود. البته به دلیل خاصیت لغزندگی، گره زدن آن نیاز به دقت بیشتری دارد.

2.      نخ بخیه سیلک (silk)

نخ سیلک یک نخ بخیه غیرقابل جذب از نوع طبیعی است که از الیاف ابریشم تولید می شود. این نخ حالت چند رشته ای دارد و از نظر نرمی و انعطاف پذیری بسیار مناسب است. گره پذیری بالای آن باعث شده در جراحی هایی که نیاز به کنترل دقیق بر گره دارند، به کار رود. با اینکه نخ سیلک در دسته‌ غیرجذبی ها قرار می گیرد اما با گذشت زمان ممکن است تا حدی در بدن تجزیه شود. واکنش بافتی آن نسبت به نخ های مصنوعی بیشتر است ولی همچنان در برخی جراحی ها مانند دندان پزشکی و چشم پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

3.      نخ بخیه کرومیک (chromic)

نخ کرومیک یا کرومیک کت گات یکی از نخ های بخیه جذبی و طبیعی است که از روده گاو یا گوسفند تهیه می شود و با ماده‌ کروم پوشانده شده تا جذب آن کندتر و کنترل شده تر انجام شود. این نخ به صورت چندرشته ای تولید می شود و معمولاً در جراحی هایی استفاده می شود که نیاز به جذب در مدت ۱۰ تا ۲۱ روز دارند. نخ کرومیک نسبت به نخ های مصنوعی واکنش بافتی بیشتری ایجاد می کند اما همچنان در بسیاری از جراحی های داخلی، به خصوص در بافت هایی با ترمیم سریع، گزینه ای مقرون به صرفه و کارآمد محسوب می شود.

4.      نخ بخیه ویکریل (Vicryl)

نخ ویکریل یکی از محبوب ترین نخ های بخیه جذبی مصنوعی است که از پلی گلیکولیک اسید ساخته شده و به صورت چندرشته ای تولید می شود. این نخ طی فرایندی به نام هیدرولیز به آرامی در بدن جذب می شود و معمولاً در طی ۶۰ تا ۷۰ روز کاملاً از بین می رود. ویکریل به دلیل مقاومت اولیه‌ بالا، گره پذیری مناسب و واکنش بافتی پایین، انتخاب اول بسیاری از جراحان در بخیه بافت های نرم، زنان و زایمان، ارتوپدی و جراحی های عمومی است. همچنین در بسته بندی های استریل و با سوزن های مختلف عرضه می شود.

راهنمای انتخاب نخ بخیه مناسب بر اساس کاربرد

انتخاب نخ بخیه مناسب به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ مثل نوع بافت، محل جراحی، مدت زمان مورد نیاز برای حمایت از زخم، سن بیمار و حساسیت بافتی. در ادامه به طور خلاصه، بهترین نوع نخ برای هر کاربرد را معرفی می کنیم:

بخیه پوست (بخیه خارجی)

برای بخیه های سطحی روی پوست که نیاز به کشیدن نخ دارند، نخ های غیرجذبی مانند نایلون و سیلک گزینه های مناسبی هستند.

• نایلون برای پوست بزرگسالان و محل هایی که کشش بالایی دارند توصیه می شود.
• سیلک به دلیل نرمی و گره پذیری، برای بخیه صورت یا پوست کودکان کاربرد دارد.

بخیه داخلی (عضلات، فاسیا، بافت نرم)

برای بافت های داخلی که نیاز به حمایت موقت دارند، نخ های راهنمای جامع انواع نخ بخیه: جذبی، غیرجذبی، طبیعی و مصنوعی. انتخاب بهترین نخ برای هر کاربرد پزشکی با توضیحات کامل و علمی.توصیه می شوند.

• ویکریل به دلیل جذب کنترل شده و واکنش بافتی پایین، گزینه ای ایده آل برای بافت های نرم است.
• کرومیک هم برای بخیه های داخلی با ترمیم سریع، مثل عضلات شکم یا بافت های کم فشار استفاده می شود.

بخیه در دندانپزشکی و جراحی دهان

در نواحی دهان که تماس مداوم با بزاق و غذا وجود دارد، نخ های غیرجذبی نرم یا جذبی مقاوم مثل سیلک و ویکریل مناسب هستند.

• سیلک گره پذیری بالایی دارد و در بخیه های دهانی محبوب است.
• ویکریل برای کاهش عفونت و جذب خودبه‌خود در محیط مرطوب دهان عملکرد خوبی دارد.

جراحی زنان و زایمان

برای ترمیم اپی زیوتومی، بخیه دهانه رحم و بافت های واژینال، نخ های جذبی با جذب متوسط مثل ویکریل و کرومیک توصیه می شوند.

• ویکریل به دلیل نرمی و واکنش کم، گزینه‌ محبوب تری است.
• کرومیک در صورت نیاز به حمایت کوتاه مدت و قیمت مناسب تر استفاده می شود.

جراحی ارتوپدی و عضلات سنگین

در این جراحی ها که به استحکام بالا نیاز دارند، نخ هایی با مقاومت کششی مناسب مثل ویکریل یا نخ های غیرجذبی قوی مانند پروپیلن کاربرد دارند.

• اگر جذب شدن نخ مدنظر باشد، ویکریل بهترین گزینه است.
• برای بخیه هایی که باید برای مدت طولانی باقی بمانند، نخ های غیرجذبی مثل نایلون یا پروپیلن پیشنهاد می شوند.

جمع بندی

نخ بخیه یکی از حیاتی ترین ابزارهای جراحی است که انتخاب درست آن می تواند تأثیر مستقیمی بر سرعت بهبود زخم و کاهش عوارض بعد از عمل داشته باشد. شناخت انواع نخ بخیه از نظر جذب پذیری، منبع تولید، ساختار و کاربرد، به کادر درمان کمک می کند تا بهترین تصمیم را متناسب با شرایط هر بیمار اتخاذ کنند.

اگر شما هم در حوزه درمان یا جراحی فعالیت می کنید یا قصد خرید نخ بخیه مناسب برای کاربرد خاصی را دارید، حتماً پیش از انتخاب، نوع بافت، محل زخم، و مدت زمان موردنیاز برای حمایت از آن را در نظر بگیرید.

در فروشگاه تخصصی مدیجیکال انواع نخ بخیه از برندهای معتبر پزشکی با ضمانت اصالت و کیفیت عرضه می شود. برای مشاهده مشخصات و مقایسه محصولات، می‌توانید به دسته بندی نخ بخیه مراجعه کنید و با اطمینان خرید کنید.