سرنگ

سرنگ یکی از پرکاربردترین و حیاتی ترین ابزارهای پزشکی است که تقریباً در تمام بخش های درمانی از مطب ها و کلینیک ها گرفته تا بیمارستان ها و حتی استفاده خانگی برای تزریق دارو یا انسولین مورد استفاده قرار می گیرد. این وسیله ساده در ظاهر، نقشی تعیین‌کننده در انتقال دقیق دارو به بدن دارد و بدون آن بسیاری از اقدامات درمانی امکان پذیر نخواهد بود.

امروزه سرنگ ها در انواع مختلف (یکبار مصرف، انسولینی، سرنگ های با حجم های متفاوت و …) تولید می شوند تا نیازهای متنوع بیماران و کادر درمانی را برطرف کنند. انتخاب درست سرنگ متناسب با نوع دارو، روش تزریق و شرایط بیمار، نه تنها روند درمان را ایمن تر و مؤثرتر می سازد، بلکه از بروز عوارض احتمالی مانند درد اضافی یا آسیب به بافت جلوگیری می کند.

در این راهنما قصد داریم همه چیز را درباره انواع سرنگ، ویژگی ها، کاربردها، قیمت و نکات مهم خرید بررسی کنیم تا بتوانید بهترین انتخاب را متناسب با نیاز خود داشته باشید.

سرنگ چیست؟

سرنگ یک وسیله پزشکی استوانه ای‌شکل است که از دو بخش اصلی سیلندر (بدنه) و پیستون (مکش یا فشار دهنده) تشکیل شده و با اتصال به سوزن یا بدون آن برای تزریق یا کشیدن مایعات استفاده می شود. کار اصلی سرنگ، انتقال دقیق و کنترل شده مایعات (مانند دارو یا خون) به داخل یا خارج از بدن است.

این ابزار در نگاه اول بسیار ساده به نظر می رسد اما طراحی آن به گونه ای است که کوچک ترین تغییر در حجم، قطر سوزن یا جنس بدنه می تواند در کیفیت تزریق و راحتی بیمار تأثیر مستقیم بگذارد. به همین دلیل امروزه انواع سرنگ ها متناسب با نیازهای متفاوت بیماران و روش های درمانی ساخته می شوند.

در پزشکی مدرن، سرنگ نه تنها برای تزریق دارو و واکسن استفاده می شود، بلکه در فرآیندهایی مانند بیهوشی، خون گیری، شست و شوی زخم، نمونه گیری آزمایشگاهی و حتی تزریقات زیبایی هم نقش مهمی دارد.

انواع سرنگ از نظر جنس، حجم و کاربری

انتخاب درست سرنگ به عوامل مختلفی مانند جنس بدنه، ظرفیت (حجم) و نوع کاربری بستگی دارد. در ادامه دسته بندی های اصلی سرنگ ها رو بررسی می کنیم:

1.      انواع سرنگ بر اساس جنس

• سرنگ پلاستیکی یکبار مصرف: رایج ترین نوع در بازار ایران و جهان است. این سرنگ ها سبک، استریل و اقتصادی هستند و پس از یکبار استفاده باید دور انداخته شوند.
• سرنگ شیشه ای: بیشتر در گذشته و در کاربردهای آزمایشگاهی یا تزریق های خاص استفاده می شدند. امکان استریل مجدد دارند اما امروزه کمتر مورد استفاده بالینی قرار می گیرند.
• سرنگ های تخصصی سیلیکونی یا پلی پروپیلن تقویت شده: در موارد خاص پزشکی یا صنعتی به کار می روند و مقاومت بالاتری در برابر مواد شیمیایی دارند.

2.      انواع سرنگ بر اساس حجم

• سرنگ های کوچک (۰.۵ تا ۳ میلی لیتر): مناسب تزریق انسولین، واکسن و داروهای با دوز پایین.
• سرنگ های متوسط (۵ تا ۱۰ میلی لیتر): پرکاربرد در تزریق های عمومی عضلانی و وریدی.
• سرنگ های بزرگ (۲۰، ۳۰ یا حتی ۶۰ میلی لیتر): برای شست و شوی زخم، تزریق محلول های حجیم یا جمع آوری نمونه های آزمایشگاهی.

3.      انواع سرنگ بر اساس کاربری

• سرنگ انسولین: طراحی ویژه با سوزن نازک‌تر و حجم پایین‌تر برای تزریق دقیق انسولین.
• سرنگ لوئر لاک(Luer Lock) : دارای اتصال پیچی برای محکم کردن سوزن و جلوگیری از نشتی دارو.
• سرنگ لوئر اسلیپ (Luer Slip): اتصال ساده و سریع سوزن؛ بیشتر برای تزریقات عمومی.
• سرنگ کاتتر (Catheter Tip): با نوک بلندتر برای تزریق محلول های خاص یا شست‌وشو.
• سرنگ خوراکی (Oral Syringe): بدون سوزن، برای دادن داروهای مایع به کودکان یا بیماران خاص.

مواد سازنده سرنگ

مواد به کاررفته در سرنگ نقش بسیار مهمی در ایمنی، کیفیت تزریق و راحتی استفاده دارند. بدنه، پیستون و واشر هر کدام از جنس های متفاوتی ساخته می شوند تا بتوانند مقاومت لازم در برابر فشار، داروها و فرآیند استریل سازی را داشته باشند. انتخاب صحیح این مواد باعث می شود سرنگ بدون نشتی، شفاف و سازگار با بدن عمل کرده و کوچک ترین خطری برای بیمار ایجاد نکند.

• پلی‌پروپیلن (PP): رایج ترین ماده برای بدنه سرنگ های یکبار مصرف است. این ماده سبک، مقاوم در برابر شکستگی و کاملاً سازگار با داروهای مختلف است.
• پلی‌اتیلن (PE): بیشتر در قسمت پیستون یا بخش های نرم تر سرنگ به کار می رود تا حرکت روان تری داشته باشد.
• لاستیک سیلیکونی یا لاتکس: در واشر پیستون استفاده می شود تا تزریق بدون نشتی و کاملاً روان انجام شود. سیلیکون به دلیل سازگاری بیشتر با بدن، جایگزین بهتری نسبت به لاتکس (برای افراد حساسیت زا) محسوب می شود.
• شیشه بوروسیلیکات: در سرنگ های آزمایشگاهی یا چندبار مصرف به کار می رود. این نوع سرنگ مقاومت بالایی در برابر حرارت و مواد شیمیایی دارد.

استانداردهای سرنگ

برای اینکه یک سرنگ قابل اعتماد و ایمن باشد، تنها جنس مواد اولیه کافی نیست؛ بلکه باید تحت استانداردهای بین‌المللی و ملی تولید شود. این استانداردها تضمین می کنند که سرنگ از نظر استریل بودن، دقت در حجم سنجی، کیفیت ساخت و ایمنی بیمار مورد تأیید قرار گرفته و بدون مشکل در مراکز درمانی یا استفاده خانگی به کار رود.

برای اطمینان از ایمنی، استریل بودن و کیفیت تزریق، سرنگ ها باید تحت استانداردهای مشخص تولید شوند:

• ISO 7886: استاندارد جهانی برای سرنگ‌های یکبار مصرف پزشکی.
• ISO 8537: مخصوص سرنگ‌های انسولین.
• CE Marking  (اروپا): نشان دهنده تأیید کیفیت و ایمنی مطابق با قوانین اتحادیه اروپا.
• FDA Approval  (آمریکا): تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا برای سرنگ‌های وارداتی یا تولید داخلی.
• استاندارد ملی ایران (ISIRI): همه سرنگ های وارداتی و تولید داخل باید شماره مجوز سازمان تجهیزات پزشکی و نشان استاندارد ملی را داشته باشند.

نحوه انتخاب سرنگ مناسب بر اساس نیاز

انتخاب سرنگ مناسب بستگی به نوع دارو، حجم تزریق، سن و شرایط بیمار و روش تزریق دارد. رعایت این نکات باعث می شود تزریق ایمن، دقیق و راحت انجام شود و خطر عوارض یا درد اضافی کاهش یابد.

1.      انتخاب حجم مناسب سرنگ

حجم سرنگ یکی از مهم ترین عوامل در انتخاب آن است، زیرا تزریق دارو با دقت بالا نیازمند همخوانی حجم سرنگ با دوز داروست. سرنگ های کوچک (۰.۵ تا ۳ سی سی) برای داروهای با دوز پایین مانند انسولین یا واکسن مناسب هستند، زیرا امکان اندازه گیری دقیق را فراهم می کنند. سرنگ های متوسط (۵ تا ۱۰ سی سی) در تزریق های عمومی عضلانی و وریدی کاربرد دارند و گزینه ای پرکاربرد برای مراکز درمانی هستند. سرنگ های بزرگ (۲۰ تا ۶۰ سی سی) برای تزریق محلول های حجیم، شست و شوی زخم یا جمع آوری نمونه‌ ای آزمایشگاهی به کار می روند و معمولاً در محیط های تخصصی استفاده می شوند.

2.      انتخاب قطر و نوع سوزن

قطر و طول سوزن نقش مستقیم در راحتی و ایمنی تزریق دارند. سوزن های نازک و کوتاه برای تزریق زیرجلدی یا تزریق انسولین مناسب هستند و درد کمتری ایجاد می‌کنند، در حالی که سوزن های بلندتر و کلفت تر برای تزریق عضلانی یا وریدی به کار می روند. علاوه بر قطر، نوع اتصال سوزن نیز اهمیت دارد. اتصال لوئر لاک برای اتصال محکم و جلوگیری از نشتی دارو مناسب است، در حالی که لوئر اسلیپ اتصال ساده و سریع را امکان پذیر می‌کند و برای تزریقات عمومی استفاده می شود.

3.      انتخاب نوع سرنگ بر اساس کاربرد

نوع سرنگ باید با کاربرد موردنظر هماهنگ باشد تا تزریق ایمن و دقیق انجام شود. برای مثال، سرنگ انسولین مخصوص تزریق دقیق انسولین است و سوزنی بسیار نازک دارد. سرنگ های لوئر لاک یا لوئر اسلیپ برای تزریقات عمومی و داروهای حساس استفاده می شوند. سرنگ خوراکی بدون سوزن است و برای مصرف داروهای مایع توسط کودکان یا بیماران خاص مناسب است، و سرنگ کاتتر تیپ با نوک بلندتر برای تزریق محلول ها یا شست‌وشوی خاص کاربرد دارد.

مزایا و معایب سرنگ یکبار مصرف و چندبار مصرف

قیمت سرنگ در بازار ایران

قیمت سرنگ در بازار ایران بسته به نوع، حجم، برند و کاربرد آن متفاوت است. سرنگ های یکبار مصرف عمومی معمولاً ارزان تر و در دسترس‌تر هستند، در حالی که سرنگ های انسولین یا سرنگ های تخصصی با ویژگی های خاص مانند سوزن نازک یا حجم مشخص، قیمت بالاتری دارند. علاوه بر نوع سرنگ، بسته بندی و تعداد سرنگ در جعبه نیز بر هزینه تأثیر می‌گذارد. به طور کلی، انتخاب سرنگ استاندارد و ایمن، حتی اگر کمی گران تر باشد، باعث کاهش ریسک عفونت و افزایش ایمنی بیمار می شود و ارزش خرید آن را بالاتر می برد.

خرید سرنگ

برای خرید سرنگ، مهم است که علاوه بر قیمت، کیفیت، استاندارد و ایمنی محصول را نیز در نظر بگیرید. سرنگ های استاندارد و استریل، تضمین می کنند که تزریق دقیق و بدون خطر انجام شود. فروشگاه مدیجیکال با ارائه انواع سرنگ های یکبار مصرف، انسولین و تخصصی، انتخابی امن و مطمئن برای مراکز درمانی و مصرف‌کنندگان خانگی فراهم کرده است. از جمله برندهای موجود می توان به سرنگ آوا و سرنگ سها اشاره نمود. خرید از برند معتبر مانند مدیجیکال باعث می‌شود علاوه بر کیفیت بالا، از استانداردهای ملی و بین‌المللی نیز مطمئن باشید و تجربه استفاده‌ای راحت و ایمن داشته باشید.