بعد از یک عمل جراحی، انتظار داریم زخم به خوبی ترمیم شود و بخیه های جذبی بدون مشکل جذب بدن شوند اما در برخی موارد، بیمار متوجه می شود که نخ بخیه جذبی از زخم بیرون زده و این موضوع می تواند نگران‌کننده باشد. آیا این وضعیت طبیعی است یا نشانه ای از یک مشکل جدی محسوب می شود؟ در این مقاله، دلایل بیرون زدن نخ بخیه جذبی، روش های پیشگیری و درمان این مشکل را بررسی می کنیم تا اگر با این مسئله مواجه شدید، بدانید چگونه باید با آن برخورد کنید. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید!
نخ بخیه جذبی چیست و چگونه عمل می کند؟
بخیه های جذبی نوعی از نخ های جراحی هستند که نیازی به کشیدن ندارند و پس از مدتی توسط بدن جذب می شوند. این بخیه ها معمولاً در جراحی های داخلی، زیبایی و زایمان مورد استفاده قرار می گیرند، زیرا به مرور زمان تجزیه شده و نیازی به مراجعه مجدد بیمار برای برداشتن ندارند.
یکی از رایج ترین انواع نخ بخیه جذبی، نخ بخیه ویکریل است که از مواد قابل جذب ساخته شده و بسته به نوع زخم و شرایط بدن بیمار، طی چند هفته تا چند ماه کاملاً جذب می شود. فرآیند جذب بخیه های جذبی معمولاً با کمک آنزیم های طبیعی بدن انجام می شود اما در برخی موارد، ممکن است این نخ ها به طور کامل جذب نشوند و از زخم بیرون بزنند که در ادامه به دلایل آن خواهیم پرداخت.
چرا نخ بخیه جذبی از زخم بیرون می زند؟
بیرون زدن نخ بخیه جذبی از زخم می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در حالت عادی، این نوع بخیه باید به مرور زمان در بدن جذب شود اما گاهی اوقات بدن به درستی آن را تجزیه نمی کند و نخ از زیر پوست بیرون می زند. مهم ترین دلایل این اتفاق شامل موارد زیر است:
- واکنش بدن به نخ بخیه: گاهی بدن نسبت به نخ بخیه جذبی، واکنش نشان می دهد و آن را به‌عنوان یک جسم خارجی تلقی می کند. در این شرایط، بدن سعی می کند نخ را دفع کند که باعث بیرون زدن بخیه از زخم می شود.
- جذب ناقص یا کند نخ بخیه: برخی از بخیه های جذبی به زمان بیشتری برای جذب نیاز دارند. اگر فرایند جذب کند باشد، ممکن است نخ بخیه قبل از اینکه کاملاً حل شود، از زخم بیرون بزند.
- استفاده از نخ نامناسب برای نوع جراحی: انتخاب اشتباه نوع نخ می تواند باعث شود که بدن نتواند آن را به درستی جذب کند. برای مثال، برخی از نخ ها برای جراحی های سطحی مناسب نیستند و ممکن است پس از مدتی از پوست خارج شوند.
- فشار زیاد روی زخم: اگر ناحیه‌ای که بخیه شده تحت فشار یا کشیدگی زیاد باشد (مثلاً در محل مفاصل یا شکم بعد از سزارین)، احتمال دارد که بخیه تحت فشار قرار گرفته و بخشی از آن بیرون بزند.
- عفونت در محل بخیه: یکی از مهم ترین دلایل بیرون زدن نخ بخیه، عفونت است. وقتی زخم عفونت کند، بدن ممکن است نخ بخیه را پس بزند و آن را از سطح پوست خارج کند. علائمی مثل قرمزی، التهاب، درد و ترشح چرک می توانند نشان دهنده این مشکل باشند.
- تکنیک نادرست بخیه زدن: اگر بخیه ها خیلی سطحی یا خیلی عمیق زده شوند، ممکن است جذب به درستی انجام نشود و نخ از زخم بیرون بزند. مهارت جراح و نوع تکنیک بخیه زدن در این مسئله تأثیر زیادی دارد.
کدام جراحی ها بیشتر دچار بیرون زدن بخیه جذبی می شوند؟
بیرون زدن نخ بخیه جذبی در برخی از جراحی ها بیشتر دیده می شود، به ویژه در عمل هایی که زخم تحت فشار قرار می گیرد یا روند بهبودی آن طولانی تر است. در اینجا به برخی از این جراحی ها اشاره می کنیم:
- جراحی های زیبایی (عمل بینی، لیفت صورت، ابدومینوپلاستی و لیپوساکشن): در عمل های زیبایی، به خصوص در مناطقی مثل صورت و شکم، بخیه های جذبی به کار می روند. عواملی مانند حرکت مداوم عضلات صورت یا فشاری که بر ناحیه شکم وارد می شود، می توانند باعث بیرون زدن بخیه شوند.
- جراحی های ارتوپدی و ترمیمی (زانو، شانه، دست و پا): محل هایی که دائماً تحت حرکت هستند، مانند زانو یا شانه، بیشتر در معرض بیرون زدن بخیه قرار دارند. حرکت مداوم این نواحی ممکن است روند جذب نخ بخیه را مختل کند.
- جراحی های دهان و دندان (ایمپلنت، کشیدن دندان عقل، جراحی لثه): در جراحی های دندان و لثه عموما از نخ بخیه نایلون و نخ بخیه سوپالون استفاده می کنند اما در مواردی نیز دندانپزشک از نخ بخیه های جذبی برای جراحی کمک می گیرند. در برخی موارد، نخ بخیه جذبی که در داخل دهان استفاده می شود، ممکن است به دلیل تماس مداوم با غذا و بزاق، به درستی حل نشود و قسمتی از آن از لثه بیرون بزند.
- جراحی سزارین: بعد از سزارین، شکم و عضلات زیرین دائماً درگیر حرکات روزمره هستند. اگر از نخ های جذبی استفاده شود، ممکن است به دلیل فشار و کشیدگی در این ناحیه، بخشی از نخ از زخم بیرون بزند.
- جراحی های زنان و زایمان (لابیاپلاستی، هیسترکتومی): برخی از عمل‌های زنان، مانند لابیاپلاستی یا هیسترکتومی، به دلیل قرارگیری بخیه در نواحی حساس و مرطوب، مستعد بیرون زدن نخ بخیه هستند.
- جراحی‌های عمومی (آپاندکتومی، فتق، کولون): در عمل هایی مثل جراحی آپاندیس و فتق، بخیه های جذبی برای بستن لایه های داخلی به کار می روند. اگر بدن این بخیه ها را پس بزند یا روند جذب کند باشد، احتمال بیرون زدن نخ بخیه افزایش می یابد.
آیا بیرون زدن بخیه جذبی خطرناک است؟
بیرون زدن نخ بخیه جذبی معمولاً به تنهایی خطرناک نیست اما در برخی موارد می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی باشد. میزان خطر این اتفاق بستگی به شرایط زخم، علائم همراه و علت بیرون زدن نخ بخیه دارد. در ادامه، بررسی می کنیم که چه زمانی این وضعیت طبیعی است و چه زمانی نیاز به پیگیری پزشکی دارد.
موارد طبیعی بیرون زدن بخیه جذبی
- اگر نخ بدون هیچ علائم عفونت یا التهاب از زخم بیرون زده باشد، احتمالاً بدن آن را پس زده و نیازی به نگرانی نیست.
- در برخی جراحی ها مانند سزارین یا جراحی های زیبایی، ممکن است بخشی از بخیه به طور طبیعی از پوست خارج شود.
- اگر نخ بخیه کاملاً شل شده و زخم در حال ترمیم است، معمولاً مشکل خاصی ایجاد نمی شود و می توان آن را به آرامی با قیچی استریل کوتاه کرد.
موارد خطرناک بیرون زدگی بخیه جذبی
- اگر زخم قرمز، متورم و دردناک بوده یا ترشحات چرکی داشته باشد، می توان آن را نشانه عفونت در نظر گرفت.
- اگر زخم بعد از چند هفته هنوز بسته نشده یا نخ بخیه همراه با بافت های ملتهب بیرون می آید، ممکن است بدن در جذب آن دچار مشکل شده باشد.
- در برخی افراد، بدن به نخ بخیه های جذبی واکنش نشان داده و آن را دفع می کند، که ممکن است باعث خارش، التهاب یا حساسیت شود.
- اگر همراه با بیرون زدن نخ، زخم باز شود و بافت های داخلی نمایان شوند، این وضعیت نیاز به مداخله فوری دارد.
به طور کلی می توان موارد بالا را در جدول زیر خلاصه نمود:
| موارد طبیعی | موارد خطرناک |
| نخ بخیه بدون درد و التهاب از زخم بیرون زده است. | زخم قرمز، متورم و دارای ترشحات چرکی است (نشانه عفونت). |
| زخم بسته شده و بخیه شل شده است. | همراه با بیرون زدن بخیه، زخم باز شده و بافت داخلی نمایان است. |
| در جراحی هایی مانند سزارین یا جراحی های زیبایی، این اتفاق گاهی طبیعی است. | بخیه باعث خارش، التهاب یا واکنش آلرژیک شده است. |
| نخ بخیه مدت زیادی در محل زخم بوده و بدن در حال دفع آن است. | زخم پس از چند هفته هنوز بسته نشده و اطراف آن ملتهب است. |
چه کاری می توان هنگام بیرون زدگی بخیه انجام داد؟
اگر بخیه جذبی از زخم بیرون زده و علائم غیرطبیعی ندارد، می توان آن را تمیز نگه داشت و با مشورت پزشک کوتاه کرد اما اگر زخم عفونی یا باز شده است، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.
چگونه می توان از بیرون زدن نخ بخیه جذبی جلوگیری کرد؟
برای پیشگیری از بیرون زدن نخ بخیه جذبی، رعایت برخی نکات می تواند به بهبود بهتر زخم و جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک کند. در ادامه، مهم ترین اقدامات پیشگیرانه را بررسی می کنیم:
- رعایت مراقبت های پس از جراحی
- کاهش فشار شدید روی زخم
- جلوگیری از عفونت زخم
- استفاده از نخ بخیه مناسب
- مراجعه به پزشک در صورت مشاهده موارد غیر طبیعی
روش های درمان بیرون زدن نخ بخیه جذبی
اگر نخ بخیه جذبی از زخم بیرون بزند، در بیشتر موارد جای نگرانی نیست. بدن گاهی به طور طبیعی بخیه را دفع می کند یا روند جذب آن کندتر از حد انتظار پیش می رود. در چنین شرایطی، اگر زخم بدون علائم التهاب یا عفونت باشد، کافی است آن را تمیز و خشک نگه دارید. همچنین می توان نخ بیرون زده را با یک قیچی استریل کوتاه کرد اما بهتر است این کار را پزشک انجام دهد. رعایت بهداشت زخم با شست و شوی ملایم، استفاده از پانسمان مناسب و دستکش های لاتکس تمیز می تواند به جلوگیری از عفونت کمک کند.
در برخی موارد، بیرون زدن بخیه همراه با علائم غیرطبیعی مانند قرمزی، تورم، خروج ترشحات چرکی یا درد شدید است. این نشانه ها می توانند نشان دهنده عفونت یا عدم ترمیم صحیح زخم باشند. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشک ضروری است تا از بروز عوارض بیشتر جلوگیری شود. پزشک ممکن است برای کنترل عفونت، آنتی بیوتیک تجویز کند یا در صورت نیاز، بخیه را به کمک دستکش های استریل به طور کامل خارج نماید. همچنین توصیه می شود در طول دوره بهبودی، از دستکاری زخم و اعمال فشار بیش از حد روی آن خودداری کنید.
درمان بیرون زدن بخیه بستگی به وضعیت زخم دارد. در موارد خفیف، مراقبت های خانگی مانند کمپرس گرم، استفاده از پماد آنتی بیوتیک و رعایت تغذیه مناسب (حاوی ویتامین C و پروتئین) می تواند به بهبود سریع تر کمک کند اما اگر زخم باز شده یا نخ بخیه باعث تحریک شدید پوست شود، پزشک ممکن است از چسب بخیه یا روش های دیگر برای بسته نگه داشتن زخم استفاده کند. با رعایت این نکات، می توان احتمال بروز این مشکل را کاهش داد و روند بهبودی را تسریع کرد.
نتیجه گیری
بیرون زدن نخ بخیه جذبی در بیشتر موارد جای نگرانی ندارد و بدن به مرور زمان آن را جذب یا دفع می کند. با این‌حال، رعایت بهداشت زخم و توجه به علائم غیرطبیعی مانند تورم، قرمزی و ترشحات چرکی، اهمیت زیادی دارد. اگر بخیه بدون مشکل از زخم بیرون زده، کافی است مراقبت های لازم را انجام دهید اما در صورت بروز علائم عفونت یا باز شدن زخم، مراجعه به پزشک ضروری است. با آگاهی از این موضوع و رعایت نکات گفته‌شده، می توان روند بهبودی را تسریع کرد و از بروز عوارض جلوگیری نمود.